Jak wszyscy dobrze wiemy, w marcu specustawą parlament odroczył o 180 dni terminy zwrotów wpłat dla klientów z tytułu imprez odwołanych w związku z epidemią koronawirusa. Ten okres już się kończy i dlatego powstał nowy pomysł aby utworzyć fundusz, który pożyczy te środki organizatorom dokonując zwrotów w ich imieniu, a kwoty te następnie zostaną zwrócone przez biura podróży w ratach rozłożonych na 6 lat.

Przykrym zaskoczeniem dotyczącym funduszu zwrotów jest:

  • wyłączenie zwrotów dla klientów płacących gotówką z programu,
  • konieczność wniesienia opłaty w łącznej wysokości ok. 10% zwrotów, żeby skorzystać z tego programu.

Co to za ustawa?

Uchwalona ustawa z dnia 17 września 2020 r. zatytułowana została „o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw” co oznacza, iż z punktu legislacyjnego tarcza antykryzysowa dla turystyki to kolejne przepisy z cyklu „15kxyz” co w żaden sposób nie wpływa na jej czytelność.

Faktem jest, że zapisy o zwrotach z funduszu stanowią niejako kontynuację wydłużenia terminów zwrotów do 180 dni, a zatem chyba już musimy pozostać w obrębie tej specustawy.

Procedura wypłaty z funduszu i zwrotu pożyczki

Zwroty z funduszu dokonywane będą na rzecz klientów, ale inicjatorem ma być organizator turystyki, który może ubiegać się o wypłatę na rzecz podróżnego środków pieniężnych wpłaconych przez tego podróżnego na rzecz organizatora turystki na poczet imprezy turystycznej. Choć w procedurze udział podróżnego będzie konieczny i występuje „wniosek podróżnego” to wyraźnie jest on kontynuacją wniosku organizatora i bez aktywności ze strony tego ostatniego fundusz nie wypłaci klientom żadnych środków.

Podróżny, na rzecz którego ma zostać dokona wypłata, o którą ubiega się organizator turystyki, także będzie składał do funduszu wniosek za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Po otrzymaniu wniosków, organizatora turystyki oraz podróżnego i po potwierdzeniu ich kompletności oraz zgodności danych zawartych w tych wnioskach, w terminie 30 dni od dnia otrzymania późniejszego z wniosków będzie dokonywać weryfikacji wniosku. W przypadku konieczności przeprowadzenia dodatkowego postępowania wyjaśniającego, termin ulega przedłużeniu do 4 miesięcy od dnia otrzymania późniejszego z wniosków. Wypłata nastąpi w terminie 14 dni od zakończenia weryfikacji.

Wypłata z funduszu to nie żaden prezent dla biur podróży. Spłata środków przekazanych podróżnym z funduszu będzie następowała w 72 równych ratach miesięcznych płaconych przez organizatora turystyki począwszy od kwietnia 2021 r.

Nie dotyczy wpłat gotówkowych

Zgodnie z ustawą o wypłaty mogą ubiegać się wyłącznie organizatorzy turystyki, którzy przyjęli płatność w formie bezgotówkowej. Jest to wymóg, o którym nie było mowy wcześniej i może on wyłączyć z planu pomocy dużą część organizatorów, zwłaszcza wycieczek grupowych.

W treści uzasadnienia projektu nie znajdujemy wyjaśnienia dlaczego proponowane jest objęcie programem zwrotów tylko w zakresie dokonanych wpłat bezgotówkowych. Domyślać możemy się jedynie, że rząd obawia się, że tylko płatności elektroniczne można zweryfikować. Biorąc pod uwagę, że pożyczka nie jest darmowa (o czym później) trudno wyobrazić sobie aby organizatorzy próbowali „wyłudzać” pożyczkę, którą i tak trzeba zwrócić „podrabiając” dowody wpłaty i składając fałszywe oświadczenia we wniosku, zwłaszcza że później oświadczenie to musi powtórzyć podróżny.

Równocześnie są organizatorzy, których specyfika działalności i rodzaj klientów skazuje de facto na przyjmowanie wpłat gotówkowych i nie bez podstaw mogą się oni czuć pokrzywdzeni.

Koszty dodatkowe

Zgodnie z ustawą w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku organizatora turystyki dokonuje on na rzecz Funduszu:

1) wpłaty w wysokości 7,5% łącznej wartości wypłat objętych tym wnioskiem;

2) opłaty w wysokości:

a) 2,5% łącznej wartości wypłat objętych tym wnioskiem pomniejszonej o kwotę, o której mowa w pkt 1, jeśli wniosek składa mikro, mały lub średni przedsiębiorca albo,  

b) 4,1% łącznej wartości wypłat objętych tym wnioskiem pomniejszonej o kwotę, o której mowa w pkt 1, jeśli wniosek składa duży przedsiębiorca.

Co to oznacza? Organizator, żeby przystąpić do programu zwrotów i uzyskać „nieoprocentowaną” pożyczkę musi na wstępie wnieść ok. 10% łącznej kwoty która ma być wypłacona klientom.

Trzeba wyjaśnić, że tylko te 2,5% (lub 4,1% w przypadku dużych firm) stanowi opłatę bezzwrotną albowiem pozostałe 7,5% zaliczone jest niejako na poczet spłaty pożyczki wobec funduszu. Niemniej jednak nie można mówić o pożyczce nieoprocentowanej gdy jednak wprowadza się opłatę w wysokości 2,5-4,1% i nie można mówić o „wyręczaniu organizatora” (takie głosy pojawiły się w mediach) gdy wymaga się od niego zaangażowania finansowego na poziomie 10% w momencie gdy właśnie kończy się wyjątkowo nieudany sezon.

Turystyczny Fundusz Pomocowy i nowe składki

Ustawa zakłada utworzenie nowego Turystycznego Funduszu Pomocowego (to coś innego niż Fundusz Zwrotów). Zdaniem autorów projektu jego powstanie jest koniecznie dla wsparcia w przyszłości organizatorów turystyki w sytuacji podobnej, jak obecny kryzys wywołany wybuchem epidemii COVID-19.

Środki Funduszu Pomocowego pochodzić będą między innymi ze składek organizatorów turystyki. Składki organizatorów turystyki na Fundusz Pomocowy uiszczane będą miesiąc, w kwocie nie wyższej niż 30 zł od każdego podróżnego. Wysokość składki zostanie określona w przepisach rozporządzenia ministra właściwego do spraw turystyki i będzie uzależniona od miejsca realizacji imprezy turystycznej, sposobu transportu i rodzaju zapewnianego środka transportu, przy uwzględnieniu konieczności zapewnienia właściwej ochrony i bezpieczeństwa podróżnym i mając na względzie potrzeby finansowe Funduszu Pomocowego związane z realizacją zadań wynikających z ustawy.

Składka będzie naliczana indywidualnie dla każdego organizatora turystyki w odniesieniu do wysokości wypłat dokonanych przez Fundusz Zwrotów na wniosek tego organizatora turystyki. Składka uiszczana będzie przez organizatora turystyki w okresach miesięcznych w terminie do 21. dnia każdego miesiąca, przez okres 6 lat.