W związku ze zbliżającymi się feriami zimowymi warto przypomnieć najważniejsze zasady i dobre praktyki dotyczące organizacji wypoczynku dla dzieci. Zimowiska są nierozerwalnie powiązane ze sportami zimowymi, a te z kolei niestety z ryzykiem wypadków. Nie wszystkiemu można zapobiec, ale zachowanie najwyższej staranności zminimalizuje te ryzyka, a jeżeli do wypadku mimo to dojdzie, pozwoli na częściowe lub całkowite uwolnienie się od odpowiedzialności za skutki nieszczęśliwych zdarzeń.
Jest kilka kwestii, które wydają się być zasadnicze, a mianowicie zapewnienie odpowiedniej opieki wychowawczej, bezpieczeństwa na stoku, opieki medycznej i dochowanie warunków formalno-prawnych związanych ze zgłoszeniem organizacji wypoczynku do Kuratorium Oświaty. W tym artykule wszystkie powyższe tematy zostaną omówione.
Terminy ferii zimowych w 2023 roku
Minister Edukacji ogłosił terminy rozpoczęcia i zakończenia ferii zimowych w poszczególnych województwach w roku szkolnym 2022/2023:
- 16 – 29 stycznia 2023 r.
- lubelskie, łódzkie, podkarpackie, pomorskie, śląskie
- 23 stycznia – 5 lutego 2023 r.
- podlaskie, warmińsko-mazurskie
- 30 stycznia – 12 lutego 2023 r.
- kujawsko-pomorskie, lubuskie, małopolskie, świętokrzyskie, wielkopolskie
- 13 – 26 lutego 2023 r.
- dolnośląskie, mazowieckie, opolskie, zachodniopomorskie
Wychowawcy i kierownik
Odpowiedzialna kadra pedagogiczna może uchronić przed nieszczęśliwymi zdarzeniami nawet jeżeli na skutek innych zaniechań do takich dojdzie i odwrotnie, gdy wszystkie świadczenia są na wysokim poziomie lekkomyślni wychowawcy mogą przyczynić się lub nawet spowodować ryzykowne sytuacje. Dlatego właśnie Zapewnienie odpowiedniej opieki pedagogicznej i instruktorów gdy wypoczynek obejmuje uprawianie sportów zimowych przez uczestników, jest podstawowym aspektem organizacji bezpiecznego zimowiska. Organizator powinien zatrudnić osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje stwierdzone doświadczeniem zawodowym i np. ukończeniem kursów kierownika czy wychowawcy. Poza weryfikacją dokumentów organizator winien też w miarę możliwości sprawdzić czy kandydaci do pracy posiadają cechy charakteru, które pozwolą im wykonywać prawidłowo powierzone obowiązki. Jest to niezwykle trudne i zależy od subiektywnej oceny ale ostatecznie to właśnie odpowiednia opieka pedagogiczna może zapewnić prawidłowy przebieg wypoczynku i uchronić organizatora od odpowiedzialności za ewentualne wypadki uczestników, o które nie trudno w okresie zimowym.
Biuro podróży odpowiada za działania i zaniechania opiekunów tak jak za własne bowiem ustawa o usługach turystycznych przewiduje szczególny poziom odpowiedzialności organizatora tj. odpowiedzialność na zasadzie ryzyka. Warto pamiętać, że opiekunowie i instruktorzy sprawując realną opiekę nad uczestnikami imprezy turystycznej przeznaczonej dla dzieci i młodzieży, faktycznie wykonują czynności przypisane organizatorowi i reprezentują go w trakcie wyjazdu.
Bezpieczeństwo na stoku
W Polsce i większości innych krajów dzieci muszą obowiązkowo jeździć na nartach w kasku. W przypadku jego braku, w naszym kraju rodzic lub opiekun może zostać ukarany grzywną do 5000 zł, a w razie wypadku na stoku ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania. Zatem uczestnicy wypoczynku, którzy nie ukończyli 16 roku życia muszą na stoku narciarskim obligatoryjnie posiadać kask ochronny na głowę. Ten obowiązek wynika z ustawy o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich. Organizator powinien poinformować rodziców o konieczności zabezpieczenia tego elementu wyposażenia przed wyjazdem, a podczas samego wypoczynku to wychowawcy, którzy sprawują opiekę nad dziećmi winni dopilnować przestrzegania tego obowiązku.
Odpowiedni dobór instruktorów narciarskich jest kluczowy dla zapewnienia bezpieczeństwa podczas uprawiania sportów zimowych tak samo jak dobór opiekunów poza stokiem. Należy zwrócić uwagę aby zatrudnione osoby miały doświadczenie w pracy z dziećmi, odpowiednie szkolenia, uprawnienia i ubezpieczenie.
Opieka medyczna
Zgodnie z art. 92 c ust. 2 ustawy o Systemie Oświaty organizator wypoczynku zapewnia dostęp do opieki medycznej:
- w ramach świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1938) lub
- na podstawie umowy zawartej z lekarzem, pielęgniarką lub ratownikiem medycznym.
Użyte przez ustawodawcę słowo „lub” jednoznacznie wskazuje, że może być to dowolna forma opieki medycznej z dwóch zaproponowanych w wyżej wymienionym przepisie i to od organizatora zależy którą formę wybierze albowiem każda z nich jest dopuszczalna.
Niemniej jednak w przypadku zdarzenia wymagającego udzielenia natychmiastowej pomocy poleganie jedynie na publicznej służbie zdrowia może działać na niekorzyść organizatora natomiast zorganizowanie chociażby podstawowej dostępności pielęgniarki czy ratownika medycznego, będzie świadczyło o należytej staranności i może uchronić przed negatywnymi konsekwencjami wypadków.
Obowiązkowe zgłoszenie wypoczynku
Ponieważ zimowiska organizowane są w okresie ferii zimowych, zgodnie z art. 92a i 92d ustawy o Systemie Oświaty konieczne jest ich zgłoszenie do Kuratorium Oświaty. Zgłoszenia wypoczynku zimowego można dokonać do kuratora oświaty, właściwego ze względu na miejsce siedziby organizatora od 1 października każdego roku. Ustawa nakłada obowiązek zgłoszenia wypoczynku najpóźniej na 21 dni przed terminem jego rozpoczęcia. Do zgłoszenia należy dołączyć miedzy innymi uzyskaną od właściciela obiektu, w którym będzie się odbywał wypoczynek, opinię lub protokół kontroli okresowej właściwej miejscowo komendy Państwowej Straży Pożarnej. Jest to aktualnie jedyny dokument wymagany od biura podróży przez kuratorium oświaty dotyczący hotelu lub ośrodka wczasowego ale należy zadbać o jego dostarczenie z odpowiednim wyprzedzeniem. Dobrym rozwiązaniem jest wskazanie w umowie z właścicielem obiektu takiego terminu jego dostarczenia aby możliwe było dokonanie właściwego zgłoszenia wypoczynku oraz zastrzeżenie, iż w przypadku uchybienia tego terminu biuro podróży będzie uprawnione do odstąpienia od umowy.
Obowiązek dostarczenia dokumentu, o którym mowa powyżej nie dotyczy jednak wyjazdów zagranicznych z uwagi na oczywiste utrudnienia w uzyskaniu takich zaświadczeń w języku polskim, które mogłyby być wiarygodne dla polskiego organu nadzoru oświatowego. Niemniej jednak brak obowiązku dostarczenia takiego dokumentu nie zmniejsza w żaden sposób odpowiedzialności organizatora wypoczynku zagwarantowania uczestnikom odpowiedniego poziomu usług zakwaterowania zarówno pod względem bezpieczeństwa jak i pod względem wymogów sanitarnych.
Potwierdzenie zgłoszenia
Kurator oświaty niezwłocznie po stwierdzeniu, że wypoczynek spełnia wymogi dokonuje wpisu o zgłoszeniu wypoczynku do bazy wypoczynku dostępnej publicznie w internecie. Kuratorium powinno być informowane o wszelkich zmianach jak np. zmiana opiekunów czy istotnych punktów programu. Niektóre odstępstwa jak choćby zmiana obiektu lub terminu wypoczynku są podstawą do złożenia nowego zgłoszenia. W przypadku stwierdzenia braków lub nieprawidłowości w zgłoszeniu wypoczynku, kurator oświaty niezwłocznie wzywa organizatora wypoczynku do ich uzupełnienia lub poprawienia w wyznaczonym terminie. Poprawione zgłoszenie w wyznaczonym przez kuratorium terminie wywołuje skutki od chwili jego wniesienia.
Podsumowanie
Dopełnienie opisanych powyżej obowiązków formalno-prawnych oraz staranności organizacyjnej nie zagwarantuje, że podczas zimowiska nie wydarzy się nic złego. Niemniej staranność bez wątpienia pozwoli zminimalizować ryzyko takich zdarzeń, a gdy do wypadku dojdzie, czynności podjęte dla prawidłowego przeprowadzenia wypoczynku, będą podlegały ocenie na korzyść organizatora.
autor: radca prawny Krzysztof Wilk – prawo turystyczne
Tekst opublikowany został w miesięczniku branży turystycznej Wiadomości Turystyczne.
